DR. VJOSA OSMANI SADRIU
PRESIDENTE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS
...

“Evropa e lirë”: NUK PRESIM ZGJEDHJET E TJETËRKUJT

Qasja jonë ka qenë vërtetë qasje serioze dhe një qasje e cila lidhet në plotëninë e saj me standardet ndërkombëtare. Madje mund të them se ka edhe situata dhe zgjidhje që ne kemi ofruar, e që nuk janë pjesë e standardeve ndërkombëtare, por janë përtej tyre.

Radio Evropa e lirë: Zoti President, ditët e fundit është ngritur mundësia e shtyrjes së zgjidhjes së statusit përfundimtar të Kosovës për shkak të zhvillimeve në Serbi. Cila do të ishte përgjigjja e Prishtinës zyrtare nëse zgjidhja shtyhet? Fatmir Sejdiu: Unë së pari mund të them se ne jemi për atë që zgjidhja të mos shtyhet. Është shumë normale dhe ne jemi që parimet e ndërtuara nga Grupi i Kontaktit lidhur edhe me afatin apo dinamikën e zhvillimit të krejt këtij procesi të respektohen. Siç e dini është thënë sa e sa herë se 2006-shi do të jetë vit i rrumbullakimit të çështjes së statusit. Dhe mendoj gjithashtu paralelisht se të gjithë faktorët e tjerë që janë të involvuar në këtë proces janë të gatshëm të ecin dhe të lëvizin në këtë drejtim, posaçërisht them për presidentin Ahtisaari, i cili kujtoj se është i gatshëm të paraqesë edhe vizionin e tij apo propozimin e tij se cila do të ishte formula e drejtpërdrejtë e zgjidhjes së statusit të Kosovës. Mbetet pastaj në mekanizmat e tjerë ndërkombëtarë që të lëvizin në këtë drejtim. Çështje e dytë është se është një argument shumë i fuqishëm se bashkë me bashkësinë ndërkombëtare Kosova ka shtyrë zgjedhjet e veta, të cilat kanë pasur projektin e vet të koincidojnë me çështjen e statusit, me përmbylljen e tij, pra në fund të këtij viti. Dhe ne nuk kemi asnjë arsye që të presim zgjedhjet e tjetërkujt, nëse ndokush del me argumentin që të priten zgjedhjet në Serbi dhe gjithë ato procese që do të ndodhin pastaj. Për ne është shumë me rëndësi që gjatë gjithë kësaj pune kemi ofruar vullnete të bollshme, edhe në kuptimin e dokumenteve, po ashtu edhe në vetë bisedimet e Vjenës. Qasja jonë ka qenë vërtetë qasje serioze dhe një qasje e cila lidhet në plotëninë e saj me standardet ndërkombëtare. Madje mund të them se ka edhe situata dhe zgjidhje që ne kemi ofruar, e që nuk janë pjesë e standardeve ndërkombëtare, por janë përtej tyre.Radio Evropa e lirë: Por megjithatë, nëse zgjidhja shtyhet, çfarë do të bëjë Prishtina zyrtare? Fatmir Sejdiu: Jo, ne do të insistojmë po them. Është një insistim normal dhe është një insistim edhe i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Britanisë së Madhe dhe i faktorëve të tjerë të Bashkimit Evropian. Në këtë drejtim ne do të angazhohemi që të mos shtyhet procesi, të jetë një proces që në fazën tjetër natyrisht se do të ketë edhe shumë punë për të bërë. Ju e dini kërkesën tonë që të shkohet me një prani civile ndërkombëtare në Kosovë dhe me praninë e trupave të NATO-s. Çështja e pranisë civile ndërkombëtare në Kosovë, sipas bisedimeve që kemi pasur deri tani me faktorin ndërkombëtar, do të jetë një precizim apo më mirë të themi përcaktim i përbashkët edhe me faktorin në Kosovë. Dhe në këtë drejtim do të jetë edhe një periudhë e transmisionit të pushteteve, posaçërisht nga UNMIK-u në organet e Kosovës. Dëshirojmë vërtetë që kjo fazë po ashtu të na shërbejë edhe për përgatitje të tjera që do ta bëjnë Kosovën të startojë fuqishëm si shtet. Është fjala për ripërgatitjen e një korpusi të tërë legjislativ, që merr karakter tjetër posaçërisht me adaptimin e atyre akteve juridike apo ligjeve, të cilat deri tash kanë qenë si pjesë të rregulloreve të UNMIK-ut. Dhe natyrisht, në këtë kohë kemi edhe nevojën e përgatitjes së Kushtetutës së Kosovës, e cila duhet jetë bazamenti themelor apo akti luridik më i lartë i vendit. Radio Evropa e lirë: Si udhëheqës i Ekipit të Unitetit jeni përballur vazhdimisht me kërkesën për kompromise. Sa ka arritur Ekipi i Unitetit që ta përmbushë këtë kërkesë të komunitetit ndërkombëtar? Fatmir Sejdiu: Po, është shumë e vërtetë dhe janë plasuar të themi formulime të tilla që pala kosovare të jetë sa më gjeneroze në kuptimin e ofertës së saj. Dhe natyrisht ne kemi qenë gjenerozë. Kemi qenë gjenerozë në kuptimin esencial se kemi ofruar disa zgjidhje të cilat si të tilla, e thashë edhe më herët, mund të mos jenë pjesë të praktikës ndërkombëtare. Ta zëmë rastin e përfaqësimit në Kuvendin e Kosovës, ne kemi lejuar mundësinë e garantimit të vendeve për komunitetet pakicë, dhjetë prej tyre do të jenë të garantuara për komunitetin pakicë serb dhe dhjetë të tjera për komunitetet tjera pakicë. Dhe kjo nënkupton se ne në një farë mënyre kemi dhënë një shans edhe kushtetuese në këtë bazë dhe me garanci ndërkombëtare se ata, edhe po qe se nuk do të merrnin pjesë në proceset zgjedhore, që do të ishte varianti më i keq, atyre do t’u garantohet pjesëmarrja e drejtpërdrejtë në parlament; ani pse dëshira jonë është thjeshtë që edhe vendet në parlament të sigurohen me një proces aktiv sepse është kusht esencial në procesin integrues dhe të një aktivizmi politik dhe të jetës përgjithësisht për komunitetet pakicë. Problemi siç e dini është më tepër me komunitetin serb, të tjerët natyrisht se janë të integruar plotësisht. Çështja e dytë është po ashtu çështja e funksionalitetit të plotë të sistemit lokal të qeverisjes. Ka ndonjë situatë që mund të kapërcejë të themi atë nivelin e një rrjedhe apo një strukture normale, posaçërisht mund të jenë dy-tre elemente të asimetrisë, e cila mund të jetë ndoshta edhe shqetësuese edhe për qytetarët. Madje është biseduar edhe në vetë parlamentin kur ne kemi ofruar formulën apo variantin se pakica serbe ta zëmë në komunën e Mitrovicës të qeverisë me universitetin në gjuhën serbe dhe ta menaxhojë atë. Një gjë e këtillë mund të themi se është thjesht në kundërshtim me normat ndërkombëtare të qeverisjes së universiteteve, sepse ato kanë autonominë e vet të qeverisjes dhe i nënshtrohen legjislacionit të vendit. Në këtë rast ne kemi bërë formulën e parë se duhet t’i nënshtrohen legjislacionit të vendit, por nëse është një insistim i veçantë që komuna e Mitrovicës në veri të Kosovës të menaxhojë me universitetin në gjuhën serbe, atëherë le të jetë ajo dëshirë apo insistim i realizuar. Pastaj është edhe mundësia që në pjesën e kompetencave të deleguara të jenë një fokusim i veçantë, pa kapërcim të rrjedhës normale, formimi i spitaleve në qendrat ku ka komunitet serb të koncentruar. Është fjala pra për Mitrovicën apo Graçanicën që është në afërsi të Prishtinës apo për komunën e Shtërpces. Në aspektet e tjera natyrisht është lënë një mundësi që nënkryetarët e komunave bie fjala, në nivel të pushtetit lokal gati se zgjidhen ex-officio, pra një nënkryetar detyrimisht do të jetë nga komuniteti pakicë. Dhe po ashtu është një aspekt që është biseduar më herët, flas pra për nivelin qendror, ku për dy mandatet e para, sipas ofertës sonë, lejohet mundësia e pjesëmarrjes në Qeveri. Ju e dini se qeveritë janë relacion i drejtpërdrejtë i marrëveshjeve midis partnerëve të koalicionit apo të partive politike, edhe pse mund të fitojë edhe një parti e vetme politike në zgjedhje. Megjithatë, ka raste që të jetë edhe një koalicion i detyrueshëm ose thënë më mirë i nevojshëm dhe në një aspekt, komuniteti serb në këtë rast dhe komunitetet pakicë i kanë vendet e siguruara në Qeveri, pra vende ministrore dhe të zëvendës ministrave. Dhe një çështje tjetër që po ashtu kapërcen praktikat ndërkombëtare është çështja e votimit të dyfishtë për disa nga ligjet në Parlamentin e Kosovës, ajo që në një mënyrë quhet sistemi i Badinterit. Ne kemi insistuar që t’u japim shans komuniteteve pakicë që të japin fjalën e tyre, në këtë proces pra edhe një votim ndaras. Nëse është fjala ta zëmë për ligjin mbi gjuhët apo ligjin mbi liritë fetare apo ndonjë ligj të ngjashëm, ato do të kenë nevojë që paraprakisht të marrin shumicën e votave të deputetëve të pranishëm nga komunitetet pakicë dhe pastaj të shkohet në votimin tjetër në Parlament. Dhe më vonë, nëse ka ndonjë pakënaqësi eventuale, mund të ndërtohen mekanizma të ruajtjes së interesit vital, siç thuhet edhe në terminologjinë që ne kemi ofruar, të cilat do ta rishikonin edhe një herë pozicioni i miratimit të ligjit.Radio Evropa e lirë: Zoti president, përmendët Mitrovicën që padyshim do të jetë një prej sfidave më të rënda gjatë kësaj periudhe. Plani i Prishtinës për decentralizimin e këtij qyteti në njërën anë është parë si i guximshëm, por në anën tjetër edhe si plan që mund të legalizojë ndarjen. Si e shihni ju të ardhmen e këtij qyteti? Fatmir Sejdiu: Po, është shumë e vërtetë se Mitrovica është një nga problemet e veçanta që ka Kosova dhe është një gjendje që është krijuar në periudhën e pasluftës menjëherë. Është krijuar një gjendje e imponueshme, do të thosha madje “fait au complit”. Dhe natyrisht dëshira jonë themelore është që me këtë projekt mbi të cilin ka punuar ish kryeministri Bajram Rexhepi dhe i cili me konsensus është miratuar në Grupin Negociator që qyteti i Mitrovicës të ndahet në dy komuna praktikisht, por të cilat do të kenë një bord të përbashkët qeverisës, i cili do të jetë një element afrues midis tyre. Kjo me qëllim që në proces e sipër apo në lëvizje të themi konstruktive dhe veprimeve të tjera, së bashku me ndihmën e bashkësisë ndërkombëtare, të kemi një integrim të qytetit dhe një jetë të përgjithshme të integruar. Ka reagime të qytetarëve në formën siç thoni edhe ju se mos me këtë njihet një ndarje e qytetit të Mitrovicës, por unë megjithatë them se Mitrovica është Kosovë dhe po ashtu është jashtëzakonisht inkurajues qëndrimi i vazhdueshëm dhe i prerë i bashkësisë ndërkombëtare dhe i Grupit të Kontaktit, në këtë kontekst si mekanizëm i formuar enkas për këtë qëllim, që integriteti i Kosovës nuk mund të cenohet në asnjë mënyrë, funksionaliteti i Kosovës nuk mund të cenohet po ashtu dhe nuk mund të ketë aspekte të tjera që do ta prishin cilësinë e funksionimit si shtet unitar…flas tash në interpretimin tim.Radio Evropa e lirë: Ka shqetësime se situata e sigurisë, veçanërisht në veri të Kosovës, do të mund të destabilizohej me afrimin e periudhës për përcaktimin e statusit. Ka indikacione të këtilla?Fatmir Sejdiu: Ka kujdestarë të vazhdueshëm që ta mbajnë në tension çështjen në veri të Kosovës, madje ka edhe incidente apo forma të tjera të manifestimit për ta mbajtur në tension të caktuar edhe pjesët tjera të Kosovës, ju i shihni edhe këto shpërthime që kanë ndodhur në Gjilan, në Klinë dhe në vendet e tjera. Ju e dini se qëllimi ynë themelor është dhe është thirrje e sërishme për të gjithë qytetarët e Kosovës të kenë kujdes të veçantë dhe të kontribuojnë posaçërisht për Kosovën dhe interesin e saj, të ardhmen e saj, që të ketë një qetësi, një gjendje stabile dhe natyrisht të bëhen përpjekje maksimale e organeve të ndjekjes dhe të drejtësisë që aktorët e këtyre akteve kriminale të gjenden prapa grilave dhe të marrin dënimin e merituar. Nuk jam nga njerëzit që mund të paragjykojë se kush mund të jetë aktor i kësaj, por mund të them po ashtu se ka paralajmërime të vazhdueshme, posaçërisht ato që na kanë ardhur nga Serbia më herët dhe tani, se Serbia ka strukturat e saj paralele në Kosovë, ato veprojnë dhe janë shërbime të zbulimit dhe shërbime të tjera, të cilat, sipas paralajmërimeve të tyre, në çdo moment janë të gatshme të krijojnë destabilitet në Kosovë për të nxjerrë formulën e mëvonshme se ja Kosova është e paperspektivë, se ka rrezik të vazhdueshëm për komunitetin serb, ka rreziqe të tjera dhe nuk e meriton të qëndrojë si shtet. Radio Evropa e lirë: Do të doja edhe mendimin tuaj për zgjedhjet e brendshme në Lidhjen Demokratike të Kosovës, kandidat për kryetar të së cilës jeni edhe ju vetë. Duke u nisur nga zhvillimet e fundit në këtë drejtim, nuk janë të paktë ata që thonë se Lidhja Demokratike do të ndahet mëdysh. Ju çfarë mendoni? Fatmir Sejdiu: Unë me dëshirë nuk do të flisja për këto çështje, për arsye se jam në një pozicion që më duhet ta respektoj dhe mendoj se e respektoj. Është normale që mund të zhvillohet edhe ndonjë, ta quajmë, veprim apo karakter fushate siç ka filluar në mjediset e ndryshme. Unë për veten time, nuk dua ta bëj. Kam respekt të veçantë për të gjitha angazhimet që bëhen në të gjitha strukturat e Lidhjes Demokratike. Mendoj po ashtu se Lidhja Demokratike e Kosovës është një mekanizëm jashtëzakonisht i fortë dhe nuk ka rreziqe të qarta, në këtë kuptim as të ndarjes së saj. Fundja, ju mund t’i keni parë edhe deklaratat e secilit, edhe të pretendentëve për të qenë i zgjedhur në Kuvendin e LDK-së, se askush nuk e ka në formulë të vetën drejtpërdrejtë ndarjen e LDK-së apo marrjen e një pjesë dhe ecjen në një lëvizje në drejtim tjetër. Radio Evropa e lirë: Jeni president i vendit dhe kandidat për kryetar i Lidhjes Demokratike. Nëse fitoni në zgjedhjet e brendshme të kësaj partie, cilin post do ta zgjidhni? Fatmir Sejdiu: Do të shohim në Kuvendin e LDK-së. Do të kem dëshirën vërtetë që personaliteti im të jetë në funksion të një stabiliteti të përgjithshëm dhe natyrisht do të sillem konform legjislacionit. 

This site is registered on wpml.org as a development site.